Το φυτικό βακτήριo Xyllela fastidiosa (Ξυλλέλα) ήταν γνωστό
πολλά χρόνια πριν, αφού από το 1880 είχε εντοπιστεί να προξενεί
μεγάλες ζημιές στην αμερικάνικη ήπειρο σε αμπέλια (Φλόριδα,
Καλιφόρνια) καθώς επίσης και σε δαμασκηνιές (1935) αλλά και σε
εσπεριδοειδή και σε φυτείες καφέ στη Βραζιλία και Αργεντινή.
Έτσι, η ανακοίνωση από ερευνητές – Γεωπόνους του
Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου του Μπάρι (Ιταλία) το 2013, ότι
το βακτήριο αυτό προξενεί τεράστιες ζημιές σε ελαιώνες (Eικ. 1, 2)
δημιούργησε τεράστια εντύπωση τόσο στην επιστημονική κοινότητα
όσο και σε φορείς αλλά και χώρες όπου η καλλιέργεια της ελιάς έχει
καθοριστικό ρόλο στο περιβάλλον και στην οικονομία τους.
Εικ. 1: Ελιές «χτυπημένες» από το βακτήριο στο στάδιο της οριστικής
ξήρανσης στην Καλλίπολη της Ιταλίας
Πάντως, είναι εντυπωσιακός ο αριθμός των φυτών – ξενιστών που
προσβάλλονται από το βακτήριο της Ξυλλέλας αφού ανέρχεται σε 300!!!
Σε αυτά περιλαμβάνονται και άλλα καλλιεργούμενα δένδρα εκτός από τις
ελιές όπως αμυγδαλιές, δαμασκηνιές, κερασιές, ακόμη δασικά φυτά
αλλά και τεράστιος αριθμός καλλωπιστικών φυτών και ζιζανίων.
Το βακτήριο εντοπίστηκε στην Περιφέρεια της Απουλίας στο
τακούνι της ιταλικής μπότας, όπου έχει καταστραφεί τεράστιος αριθμός
ελαιοδέντρων, διάφορων ποικιλιών, που ανέρχεται περίπου σε 2.000.000
δέντρα, σε μια έκταση μήκους περίπου 150 χιλιομέτρων. Ωστόσο, έχει
εντοπιστεί και σε περιοχή της Κεντρικής Ιταλίας σε καλλωπιστικά φυτά.
Μέχρι σήμερα το βακτήριο έχει εντοπιστεί και σε άλλες χώρες
όπως Ισπανία, Γαλλία, Πορτογαλία, Γερμανία, Ισραήλ, καθώς και στην
Κύπρο σε μικρό αριθμό δενδρυλλίων ελιάς που διακινήθηκαν από την
Ιταλία.
Εικ. 2: Ελιές «χτυπημένες» από το βακτήριο στο στάδιο της οριστικής
ξήρανσης στο Λέτσε της Ιταλίας
Σημειώνουμε ότι, με νεότερα στοιχεία στην κεντρική Ισπανία το
βακτήριο προξενεί μεγάλα προβλήματα σε καλλιέργειες αμυγδαλιάς.
Ακόμη αναφέρουμε ότι, βρέθηκαν μολυσμένα διακοσμητικά φυτά καφέ
στην Ιταλία, στη Σλοβενία, στην Κροατία προέλευσης από την Κόστα
Ρίκα. Τα φυτά διακινήθηκαν από μέσω της ανθαγοράς που βρίσκεται στο
Aalsmeer της Ολλανδίας.
Επειδή το βακτήριο κυκλοφορεί μέσω των αγγείων του ξύλου
όπου κυκλοφορεί το νερό από τις ρίζες προς τα διάφορα μέρη των φυτών
πολλαπλασιάζεται σε τεράστιους αριθμούς με αποτέλεσμα να
μπλοκάρεται η κυκλοφορία του νερού και έτσι αυτά να καταρρέουν και
να ξεραίνονται.
Επισημαίνουμε ότι, το βακτήριο Χyllela fastidiosa μεταδίδεται με
ορισμένα μικροσκοπικά έντομα-φορείς (Τζιτζικάκια) τα οποία ανήκουν
στις οικογένειες Cercopidae και Cicadelidae.
Εικ. 3: Κοπή προσβεβλημένων αιωνόβιων ελαιόδεντρων στο Λέτσε της
Ιταλίας.
Στη μεσογειακή λεκάνη ο κυριότερος φορέας είναι το τζιτζικάκι
Philaenous spumarious, το οποίο έχει βρεθεί σε διάφορες περιοχές της
χώρας μας.
Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα πρώτα αποτελέσματα από 12
ελληνικές ποικιλίες που δοκιμάζονται για την ανθεκτικότητά τους στη
μολυσμένη περιοχή (Απουλία) της Ιταλίας. Αυτά έδειξαν ότι δύο από
τις σπουδαιότερες ελληνικές ποικιλίες και συγκεκριμένα η Καλαμών
(επιτραπέζια) και η Κορωνέϊκη (λαδολιά) βρέθηκαν να είναι ευάλωτες,
δηλαδή να μην παρουσιάζουν καμία ανθεκτικότητα στην ασθένεια.
Όλα όσα αναφέρονται παραπάνω αλλά και τα νεότερα στοιχεία
που έχουν προκύψει τόσο σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες όσο και στη
δική μας, θα παρουσιαστούν σε ενημερωτική διάλεξη που θα γίνει στον
χώρο του Δημοτικό Σχολείου Κουτρούφων την Τετάρτη 6/3/2024 και
ώρα 7:00μ.μ.
Ομιλητής θα είναι, ο Δημήτρης Δήμου, Γεωπόνος – Ιολόγος
Φυτών (MSc), τ. Δ/ντής της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας &
Κτηνιατρικής Αργολίδας και Πρόεδρος του Συλλόγου Γεωπόνων
Αργολίδας.
Η εκδήλωση οργανώνεται με πρωτοβουλία του Δήμου Βόρειας
Κυνουρίας σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γεωπόνων Αργολίδας.